tedhak siten

 Tedhak Siten : upacara adat jawa kanggo bocah umur 7 wulan utawa 8 wulan 

ditulis dening : Angelyca Gabriella p.k.p/XI.1/05 

Tedhak siten yaiku salah siji upacara adat Jawa sing dianakaké nalika bayi wis umur kira-kira pitung utawa wolu wulan, lan wiwit sinau lungguh lan mlaku ing lemah. Upacara iki dadi bagian saka tradhisi daur urip masyarakat Jawa, sing maknane minangka tandha yen bayi wis siap mlebu urip ing alam donya kanthi nginjak lemah sepisanan.Ing daerah Jawa Tengah, utamane Yogyakarta, upacara iki uga dikenal nganggo jeneng “turun tanah.” Upacara iki nduwèni makna simbolis lan spiritual. Nandhakaké yen bocah wis siap mlebu urip ing alam donya kanthi mandiri. Saliyane kuwi, upacara iki wujud rasa syukur saka wong tuwa marang Gusti Allah amarga anaké wis tuwuh kanthi sehat lan slamet nganti tekan umur iku.

Tegese lan Tujuane Dilakokaké Tedhak Siten

Upacara tedhak siten nduwèni teges lan tujuan sing jero kanggo masyarakat Jawa. Tegese yaiku minangka lambang yen bayi wis siap mlebu urip ing alam donya kanthi nginjak lemah kanggo pisanan. Iki minangka tanda yen bayi ora mung anak saka wong tuwane, nanging uga dadi bagian saka masyarakat lan alam.

Tujuan saka upacara iki yaiku kanggo ndedonga supaya bocah tansah pinaringan keselamatan, kesehatan, rejeki, lan masa depan sing cerah. Uga minangka wujud rasa syukur saka wong tuwa marang Gusti Allah amarga anaké bisa tuwuh kanthi slamet nganti tekan umur iki. Saliyane kuwi, upacara iki uga nduwèni maksud kanggo ngenalaké nilai-nilai budaya Jawa marang anak lan masyarakat.

Susunan Upacara Tedhak Siten

Upacara tedhak siten nduwèni susunan acara tartamtu sing kebak makna. Iki sawetara tahapan utawa urut-urutan upacara tedhak siten:

1. Doa lan nyiapake sesaji
   Wong tuwa lan keluarga nyiapake sesaji minangka wujud rasa syukur marang Gusti Allah lan nyuwun berkah kanggo bocah.

2. Laku tedhak (mudhun tangga)
   Bocah digawa mudhun liwat tangga sing digawe saka jadah abang lan jadah putih, lambang perjalanan urip sing kudu dilakoni kanthi seimbang antara rasa lan kahanan.

3. Ngidak tanah
   Bocah disilihke nginjak lemah kanggo pertama kaline, minangka simbol miwiti urip ing alam donya.

4. Laku ing kurungan (kurungan manuk)
   Bocah dilebokke ing kurungan manuk lan diparingi pilihan barang-barang kaya buku, dhuwit, alat tulis, perhiasan, lan liya-liyane. Barang sing dipilih nggambarake bakat utawa masa depan bocah.

5. Adus kembang (siraman)
   Bocah diadus nganggo banyu kembang kanggo nyuceni lahir batin, supaya uripé bersih lan berkah.

6. Ganti sandhangan
   Sawise adus, bocah diganti sandhangane nganggo klambi anyar, lambang saka urip anyar lan pangarep-arep anyar.

7. Pambagian berkat/dhaharan
   Sesaji lan dhaharan dibagekake menyang tamu utawa tangga teparo minangka wujud rasa syukur lan silaturahmi.

Fakta Penting Babagan Tedhak Siten

1. Dilakokaké nalika bayi umur 7 utawa 8 wulan
   Tedhak siten biasane dilakokaké nalika bayi umur pitung utawa wolu wulan, nalika bayi wis wiwit sinau lungguh lan arep mlaku.

2. Tegese “tedhak siten” yaiku “mudhun ing lemah”
   Saka tembung "tedhak" (mudhun) lan "siten" (lemah), upacara iki minangka simbol bayi pisanan nginjak lemah utawa "turun tanah".

3. Ana tangga saka jadah abang lan putih
   Tangga iki digawé saka jenang abang lan putih minangka lambang urip sing kudu diadhepi kanthi seimbang antarane kebaikan lan tantangan.

4. Ana prosesi mlebu kurungan
   Bayi dilebokaké ing kurungan manuk lan diparingi pilihan barang-barang, kaya dhuwit, buku, alat tulis, utawa perhiasan. Barang sing dipilih dipercaya nuduhaké bakat utawa masa depan bocah.

5. Adus kembang minangka lambang penyucian
   Prosesi siraman nganggo banyu kembang nduwèni maksud supaya bayi resik lahir batin lan uripé kebak berkah.

6. Ngajeni leluhur lan nyuwun berkah
   Upacara iki uga minangka bentuk ngajeni leluhur lan nyuwun pangayoman saka Gusti Allah supaya anak tuwuh kanthi becik lan slamet.

7. Bagéan saka tradhisi daur urip masyarakat Jawa
   Tedhak siten kalebu salah siji upacara penting ing daur urip (siklus urip) masyarakat Jawa, bareng karo upacara kaya mitoni, tingkeban, mantènan, lan sejené.

Bab-bab Sing Kudu Diperhatèkaké Nalika Tedhak Siten

Supaya upacara tedhak siten bisa lumaku lancar lan maknane tetep njangkep, ana sawetara perkara sing kudu diperhatèkaké:

1. Wektu pelaksanaan
   Pilih dina sing apik miturut perhitungan penanggalan Jawa (weton), biasané dikonsultasikaké karo sesepuh utawa wong sing paham babagan pranata mangsa.

2. Persiapan sesaji lan perlengkapan
   Sesaji kudu disiapké kanthi lengkap kaya:

   • Tangga jadah abang-putih

   • Kurungan manuk

   • Barang-barang simbolis (dhuwit, buku, alat tulis, emas, dsb.)

   • Banyu kembang kanggo siraman

   • Klambi anyar kanggo bayi

   • Tumpeng lan dhaharan kanggo sedekahan

3. Kondisi bayi
   Bayi kudu dijaga supaya kondisiné sehat, nyaman, lan ora capek. Yen bayi rewel banget, upacara bisa dilakokaké kanthi luwih sederhana.

4. Tempat pelaksanaan
   Lokasi upacara kudu resik, aman, lan cukup jembar kanggo nampani para tamu lan pelaku upacara.

5. Pelaku upacara
   Biasane dipimpin déning wong sepuh, dukun bayi, utawa anggota keluarga sing dihormati. Wong tuwa bayi nduwèni peran penting ing prosesi.

6. Makna saben prosesi kudu dipahami
   Saben langkah (kaya mudhun tangga, mlebu kurungan, adus kembang) nduwèni makna simbolis. Alangkah beciké yen keluarga ngerti arti saka saben prosesi supaya ora mung sekadar tradhisi, nanging uga dadi ajaran.

7. Ngajeni tradhisi lan leluhur
   Sikap sakral lan hormat kudu dijaga. Tujuan utama saka tedhak siten yaiku rasa syukur lan pangajab berkah saka Gusti Allah lan para leluhur.